ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Έλενα Ναθαναήλ: Η καλλονή star του σινεμά που έζησε με αξιοπρέπεια
Κείμενο και φωτογραφίες αρχείου από τον Αλέξανδρο Παπαδόπουλο
Ήταν αναμφισβήτητα μια από τις ομορφότερες γυναίκες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Έλαμψε το άστρο της στο σινεμά και στο θέατρο. Κάποια στιγμή αποφάσισε να αποσυρθεί από την καλλιτεχνική ζωή και τα φώτα της δημοσιότητας, επιλέγοντας να ζήσει με τον τρόπο που ήθελε. Δεν κυνήγησε ποτέ την προβολή και έγινε σταρ χωρίς να το επιδιώξει. Διακριτική, αξιοπρεπής, χαμηλών τόνων και συνάμα ισχυρή προσωπικότητα. Εφτά χρόνια μετά τον θάνατό της (4 Μαρτίου 2008), η Έλενα Ναθαναήλ παραμένει αναντικατάστατη και εξακολουθεί να γοητεύει το κοινό.
Η όμορφη Έλενα του ελληνικού σινεμά
Η Έλενα Ναθαναήλ γεννήθηκε στις 19 Ιανουαρίου του 1947 στην Αθήνα (Νέα Φιλαδέλφεια). Το επώνυμο «Ναθαναήλ» ήταν το μητρώνυμό της. Ολόκληρο το ονοματεπώνυμό της ήταν Ελένη Ναθαναήλ Δεληβασίλη.
Προερχόταν από εύπορη οικογένεια και ο πατέρας της ήταν γνωστός έμπορος υφασμάτων της εποχής. Είχε ακόμα μια μικρότερη αδελφή, την Νάνσυ. Οι γονείς της χώρισαν και τα παιδιά τα μεγάλωσε η μητέρα της Λίνα Ναθαναήλ, μία από τις ωραιότερες γυναίκες της κοσμικής Αθήνας, κόρη βιομηχάνου. Μικρή η Έλενα, ήθελε να γίνει αρχαιολόγος ή πολεμική ανταποκρίτρια. Φύση καλλιτεχνική από τα παιδικά της χρόνια, τελείωσε το Ιταλικό Γυμνάσιο και το Λύκειο Τεχνών της Ρώμης, όπου σπούδασε ζωγραφική και διακόσμηση.
Στον καλλιτεχνικό χώρο μπήκε μέσω του περιοδικού «Πρώτο», στο εξώφυλλο του οποίου πόζαρε όταν ήταν μόλις 15 ετών, και κέρδισε μια κρουαζιέρα, όπου θα βρίσκονταν και διάσημοι καλλιτέχνες της εποχής. Στην διάρκεια του ταξιδιού, μόλις την είδε η Αλίκη Βουγιουκλάκη, είπε μεταξύ σοβαρού και αστείου στον μεγάλο κινηματογραφικό παραγωγό Φιλοποίμενα Φίνο, «Φίφη μου ή την βγάζεις στην ξηρά ή πέφτω στην θάλασσα» κι εκείνος της απάντησε γελώντας, «Άμα ξέρεις κολύμπι, πέσε». Η νεαρή Έλενα κέρδισε τον Φίνο με την αριστοκρατική της ομορφιά. Σπούδασε στην δραματική σχολή του Πέλου Κατσέλη. Μια μέρα του 1963, πήγε να παρακολουθήσει τα γυρίσματα της ταινίας «Η ψεύτρα» με την Αλίκη Βουγιουκλάκη και ο σκηνοθέτης του έργου Γιάννης Δαλιανίδης, εντυπωσιασμένος από το παρουσιαστικό της, της πρότεινε να υπογράψει συμβόλαιο με την Φίνος Φιλμ και έτσι άρχισαν όλα. Πρωτοεμφανίστηκε στο σινεμά στην πρώτη έγχρωμη ελληνική ταινία με σύστημα σινεμασκόπ «Κάτι να καίει» (1963)) του Γιάννη Δαλιανίδη από την Φίνος Φιλμ, πλάι σε μεγάλα ονόματα της εποχής (Ντίνος Ηλιόπουλος, Ρένα Βλαχοπούλου, Κώστας Βουτσάς, Μάρθα Καραγιάννη, Χρήστος Τσαγανέας), κλέβοντας την παράσταση με την γοητεία και το ταλέντο της σε ηλικία 16 ετών. Στην Γερμανία έπαιξε στο φιλμ του Ραλφ Τίλε «Το αίμα των Βελσβούνγκεν» (1965) που συμμετείχε στο Φεστιβάλ Βερολίνου, εξασφαλίζοντάς της την πρώτη υποψηφιότητα για Βραβείο Ερμηνείας.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 1966, έκανε καριέρα στο θέατρο παίζοντας σε διάφορες κωμωδίες, επιθεωρήσεις στο πλευρό των Θανάση Βέγγου, Κώστα Βουτσά, Νίκου Ρίζου, Γιώργου Κωνσταντίνου κ.ά. καθώς και στο «Προσκήνιο» του Αλέξη Σολομού στα χρόνια της ωριμότητάς της, αναδεικνύοντας μια άλλη πτυχή του ταλέντου της.
Συγχρόνως βέβαια πρωταγωνίστησε στο σινεμά, συνδυάζοντας ομορφιά, ποιότητα και ταλέντο. To 1968 τιμήθηκε από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με το βραβείο καλύτερης ερμηνείας για τον ρόλο της στην ταινία του Βασίλη Γεωργιάδη «Ραντεβού με μία άγνωστη». Μερικές από τις ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου που έλαβε μέρος είναι: «Ντάμα Σπαθί» (1966), «Ο δραπέτης» (1966), «Επιχείρησις Απόλλων» (1968), «Ξύπνα Βασίλη» (1969), «Εκείνο το καλοκαίρι» (τεράστια επιτυχία, 1971), «Ο αισιόδοξος» (1973), κάποιες από αυτές μάλιστα ήταν καλλιτεχνικών προδιαγραφών για την εποχή εκείνη, σε αρκετές ταινίες και βιντεοταινίες της δεκαετίας του ΄80, «Ο ποδόγυρος» (1980), «Είσαι στην ΕΟΚ μάθε για την ΕΟΚ» (1980), «Ένας κοντός θα μάς σώσει» (1981), «Θυμήσου το Σεπτέμβρη» (1985), «Νύχτες τρόμου» (1985), «Της πολιτσμάνας το κάγκελο» (1981), «Απίθανοι, αλλιώτικοι κι ωραίοι» (1982), «Παγίδα στην Ελλάδα» (1982), «Οι Πόντιοι» (1985) κ.ά. καθώς και σε φιλμ του λεγόμενου Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, «Παταγονία» (1998) και «Black Out» (1998).
Εμφανίστηκε και στην μικρή οθόνη, στο «Θέατρο της Δευτέρας» σε έργα όπως «Ιδιωτική ζωή», (ΥΕΝΕΔ, 1973) , «Η Σάσα παντρεύεται» (ΥΕΝΕΔ, 1972), «Καλά νέα από την Αφροδίτη», (ΕΡΤ, 1981) «Ο άνθρωπος και τα όπλα, (ΕΤ1, 1995) και σε κάποιες τηλεοπτικές σειρές σαν το «Γαλάζιο διαμάντι» (ΑΝΤ1, 1991) και στην πολυσυζητημένη επιτυχία του Μανούσου Μανουσάκη «Άγγιγμα ψυχής» (ΑΝΤ1, 1998-99).
Για αρκετά χρόνια πριν τον θάνατο της είχε αποσυρθεί από τα καλλιτεχνικά δρώμενα, κάνοντας μόνο επιλεκτικές δημόσιες εμφανίσεις και δίνοντας ελάχιστες συνεντεύξεις. Ένα διάστημα πρόσφερε τις υπηρεσίες της σε ίδρυμα με τυφλά παιδιά, βοηθώντας τα να διαβάζουν. Ευαισθητοποιημένη από τις συνθήκες που βίωσε στα ιδρύματα, έγραψε ένα βιβλίο, «Πως έμαθα να βλέπω», με καταγγελτικό λόγο, για την αναλγησία των υπευθύνων.
Η τελευταία της δουλειά ήταν για λογαριασμό της τηλεόρασης, λίγο καιρό πριν τον θάνατό της, στην τηλεοπτική σειρά του Mega «Γοργόνες» (2007-08).
Η Ναθαναήλ αποτέλεσε και fashion icon. O τύπος της ψηλόλιγνης γυναίκας που αντιπροσώπευε με τα μακριά μαύρα ίσια μαλλιά, που έρχονταν σε αντίθεση με το δέρμα και τα μάτια της, ήταν πρότυπο για πολλές κοπέλες που θέλησαν να προσαρμόσουν στην εξωτερική τους εμφάνιση το στυλ της Έλενας. Έκανε πολλές φωτογραφήσεις για περιοδικά μόδας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ήταν η μόνη Ελληνίδα ηθοποιός που έγινε εξώφυλλο στη «Vogue» τη δεκαετία του ΄70.
Δεν απασχόλησε ποτέ τα media με την προσωπική της ζωή, παρόλη την εμμονή των δημοσιογράφων. Γνωστή ήταν η μικρή σε διάρκεια σχέση της με τον ηθοποιό Γιώργο Κωνσταντίνου. Δεν παντρεύτηκε ποτέ, παρ’ όλο που το 1973 απέκτησε μια κόρη με τον επιχειρηματία Γιώργο Τσαγκάρη, την Ίνκα – Μαρία, η οποία είναι δημοσιογράφος. Ήταν η πρώτη διάσημη Ελληνίδα ανύπαντρη μητέρα, γεγονός που έκανε αίσθηση εκείνη την συντηρητική εποχή, μεσούσης της Χούντας. Τα τελευταία χρόνια, μαζί με τον επί 29 χρόνια σύντροφο της ζωής της, βετεράνο ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Τάσο Μητρόπουλο (σχέση που έκρυβαν επιμελώς για μεγάλο χρονικό διάστημα) κατοικούσε στο κτήμα της στην Εύβοια δηλώνοντας ότι ήταν αγρότισσα και ασχολούνταν με την παραγωγή του κρασιού, όπως επίσης και με την διάσωση ετοιμοθάνατων αλόγων του ιπποδρόμου, οραματιζόμενη μία βιολογική μονάδα.
Η Έλενα Ναθαναήλ όπως έζησε αθόρυβα και διακριτικά σε όλη της την ζωή, με τον ίδιο τρόπο ξεκίνησε για το μεγάλο ταξίδι της προς την αιωνιότητα. Μετά από ολιγόμηνη μάχη με τον καρκίνο και αφού εισήχθη υπό πλήρη μυστικότητα στο νοσοκομείο «Μετροπόλιταν», έχοντας στο πλευρό της τα μέλη της οικογένειάς της, καθώς δεν ήθελε η ίδια να διαρρεύσει στο πανελλήνιο το σοβαρό πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε, πέθανε την Τρίτη 4 Μαρτίου 2008. Τα πανέμορφα εκφραστικά μάτια της έκλεισαν για πάντα… Η κηδεία της έγινε το μεσημέρι της 5ης Μαρτίου του 2008 στο νεκροταφείο της Νέας Φιλαδέλφειας στον Κόκκινο Μύλο. Ο θάνατός της προκάλεσε συγκίνηση σε θαυμαστές και συναδέλφους της. Ο περισσότερος κόσμος δεν γνώριζε για την περιπέτεια της υγείας της και ξαφνιάστηκε στο άκουσμα της θλιβερής αυτής είδησης. «Έφυγε» από την ίδια ασθένεια όπως και η ηρωίδα που υποδύθηκε στην μεγάλη κινηματογραφική της επιτυχία «Εκείνο το καλοκαίρι».
Όσοι είχαν την τύχη να την γνωρίσουν από κοντά, έχουν να λένε για το πόσο καλή φίλη ήταν. Ήξερε να κρατά τις ισορροπίες και μέχρι πού φτάνει το χιούμορ. Γενναιόδωρη ψυχή. Ντόμπρος άνθρωπος που έλεγε με ειλικρίνεια αυτό που πίστευε χωρίς δεύτερες σκέψεις. Ποτέ δεν υπολόγισε τις κοινωνικές συμβατικότητες, αλλά συγχρόνως σεβόταν τους ανθρώπους που την περιέβαλλαν. Ήταν η σταρ μπροστά από τα φώτα του κινηματογράφου και απλή στην καθημερινότητά της. Την εποχή που μεσουρανούσε στην μεγάλη οθόνη και κυκλοφορούσε στον δρόμο, σταματούσε η κυκλοφορία, δεν γινόταν να μην θαυμάσει κανείς ένα τέτοιο όμορφο πλάσμα! Θα μπορούσε αν ήθελε να κάνει ακόμη περισσότερα πράγματα στην υποκριτική και πέρα από τα σύνορα της χώρας μας, αλλά προτίμησε κάποια στιγμή να ζήσει πιο ήσυχα. Μια γυναίκα βαθιά φιλοσοφημένη που δεν φοβήθηκε ποτέ τον χρόνο και τον αντιμετώπισε θαρραλέα μέχρι το τέλος.
Η Έλενα Ναθαναήλ με δικά της λόγια:
«Δεν είχα ποτέ την αυτοπεποίθηση της ωραίας. Είναι ντροπή που το λέω, δεν είχα πάρει χαμπάρι ότι πρέπει να ήμουν ωραίο θηλυκό στα νιάτα μου. Μετά τα 40 το κατάλαβα».
«Η ομορφιά έρχεται και παρέρχεται κι εγώ δεν ήθελα να με βλέπουν κάθε μέρα και να λένε “κοίτα πόσο γέρασε” και για αυτό αποσύρθηκα από το σινεμά και την δημόσια ζωή».
«Έχω μία αγκαλιά που χωράει λίγους, αλλά αυτούς τους λίγους τους χωράει καλά»
«Ταξίδεψα, γνώρισα ανθρώπους, υπέφερα, έπαθα πράγματα. Μπορεί να μην ήταν αυτό που ήθελα να κάνω στην ζωή μου, αλλά δεν είμαι αχάριστη, μου δόθηκε τόσο απλόχερα…»
«Θέλω να έχω καλά γεράματα και έναν αξιοπρεπή θάνατο».
Η τελευταία τηλεοπτική της συνέντευξη στην 'Ελενα Κατρίτση: